Określenie aktualnego stanu gospodarki magnezowej organizmu nie jest łatwe. W praktyce
laboratoryjnej przy oznaczaniu tego pierwiastka stosuje się głównie analizę płynów ustrojowych
metodami kolorymetryczną i analitycznej spektrometrii atomowej [1,2], co pozwala określić stężenie
magnezu całkowitego. Biologicznie aktywna postać jonowa tego pierwiastka oznaczana jest metodą
elektroanalityczną (elektrody jonoselektywne), rzadko stosowaną w praktyce klinicznej. Z powodu
niemal całkowicie wewnątrzkomórkowego rozmieszczenia magnezu możliwy jest niedobór tego jonu i
małe stężenie w komórce przy prawidłowym stężeniu w surowicy, dlatego analiza płynów ustrojowych
nie jest dostatecznym miernikiem zawartości komórkowej i tkankowej tego kationu, tym bardziej że
czynniki warunkujące homeostazę powodują, że stężenie pierwiastków we krwi może być prawidłowe
nawet w stanach ich istotnego tkankowego niedoboru lub nadmiaru. Stężenie magnezu oznacza się
również w innych tkankach (w erytrocytach, białych krwinkach, a także w tkankach uzyskanych w
trakcie biopsji i zabiegów chirurgicznych), metody te mają jednak większe znaczenie w badaniach
naukowych niż w praktyce klinicznej. Wymagają specjalnych technik izolacji materiału biologicznego
oraz są stosunkowo czasochłonne, nie są więc stosowane do rutynowych oznaczeń.
Wszystko to powoduje, że w poszukiwaniu nowych sposobów uzyskania informacji o stanie
mineralnym organizmu coraz większą wagę przywiązuje się do analizy składu mineralnego włosów [3].
Badania naukowe wskazują na występowanie korelacji między stężeniem pierwiastków we włosach a
ich zawartością w organizmie, zarówno w stanach fizjologicznych, jak i patologicznych.
Próbki włosów pobierane są metodą nieinwazyjną, bezpieczną dla pacjenta, stanowią trwały i stabilny
materiał diagnostyczny, łatwy do przechowywania i transportu. Zawartość większości pierwiastków we
włosach jest znamiennie większa niż we krwi i innych tkankach, co ułatwia analizę i zwiększa
dokładność oznaczania. W przeciwieństwie do krwi, włosy nie są wrażliwe na mechanizmy
homeostatyczne, po okresie wzrostu pozostają wyłączone z przebiegu procesów metabolicznych.
Włosy odzwierciedlają średnią dostępność określonego składnika w dłuższym czasie. Analiza próbek
ludzkich włosów pozwala na stworzenie tzw. profilu pierwiastkowego organizmu. Na podstawie takiego
profilu i wyników pierwiastkowej analizy włosów (tak niedocenianej często części naszego organizmu)
można wnioskować o stanie mineralnym organizmu, modyfikować dietę i ewentualnie dobierać
właściwą suplementację witaminowo-mineralną, a także kontrolować skuteczność wprowadzanych
zmian dietetycznych [4].
Piśmiennictwo :
1. Dawson JB. Analytical atomic spectroscopy in biology and medicine. Fresenius Z Anal Chem 1986;
324: 463-71.
2. Parsons PJ, Barbosa JrF. Atomic spectrometry and trends in clinical laboratory medicine.
Spectrochim Acta Part B 2007; 62: 992-1003.
3. Srogi K. Hair analysis – a tool in biomedical, environmental and forensic sciences: a review of
literature published after 1989. Chem Anal (Warsaw) 2006; 51: 3-34.
4. Dorosz A, Łukasiak J, Nyka W i wsp. Zastosowanie analizy pierwiastkowej włosów do
monitorowania suplementacji magnezem. Bromat Chem Toksykol 2006; 34: 179-83
